Örgüt Kurma, Yönetme ve Örgüt Üyeliği Suçu Nedir?
Suç işlemek amacıyla örgüt kurmak ve örgüte üye olmak suçları TCK m. 220’de düzenlenmiştir.
Maddenin birinci fıkrasında, suç işlemek amacıyla örgüt kurma ve yönetme ikinci fırkada ise, suç işlemek amacıyla kurulmuş örgüte üye olma fiilleri yaptırıma bağlanmıştır.
TCK m. 220’de kast edilen örgüt, süreklilik arz eden, kendisini oluşturanlar arasında planlı ortaklık, iş bölümü bulunan, başında bir lider olan ve en az üç kişiden oluşan suç işlemek için kurulmuş bir yapılanmadır.
Örgütü yönetmek, karar verme yetkisine sahip olmak, örgütün iş bölümünü, örgütün koordinasyonunu ve idaresini sağlamaya yönelik davranışlarda bulunmaktır.
Örgüte üye olmak, genel anlamıyla suç işlemek amacıyla kurulmuş bir örgütün hiyerarşik yapısına dahil olmak, var olan örgüte fiilen katılmaktır.
Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma Suçunun Unsurları Nelerdir?
Suç işlemek amacıyla örgüt kurma suçunun unsurları; maddi ve manevi unsurlardan oluşur.
Maddi Unsurlar:
Fiil: Yapısı, sahip bulunduğu üye sayısı ile araç ve gereç bakımından amaç suçları işlemeye elverişli bir örgüt kurulmuş olmalıdır.
Fail: Örgüt kurma suçunun faili herkes olabilir.
Mağdur: Kamu barışına karşı işlenen suçlar arasında yer alan suç işlemek amacıyla örgüt kurma ve yönetme suçunun mağduru, toplumu oluşturan herkestir.
Nitelikli Unsur: TCK m.220/3’e göre, örgütün silahlı olması hali cezanın artırım nedeni kabul edilmiştir.
Manevi Unsur:
Örgüt kurma ve yönetme suçu ancak kasten işlenebilir. Fail, kendisi ile beraber en az iki kişinin daha suç işlemeye yönelik kurulan organizasyonun hiyerarşik yapısı içerisinde bulunduğunu, bu kişilerin kendisiyle birlikte aynı amaca yöneldiklerini, belirsiz sayıda suç işlemek üzere bir araya gelindiğini bilmeli ve irade etmelidir.
Silahlı Örgüt Suçunun Unsurları
Örgütün silahlı olması ceza artırıcı neden olarak öngörülmüştür.
Örgütün silahlı örgüt kabul edilebilmesi için, örgütle ilgili genel maddi ve manevi unsurlar yanında;
a. Örgüt hiyerarşisinde yer alan kişilerin, örgütün amaçlarının gerçekleştirilmesine yönelik silahlanması;
b. Silahların bu amaçlar doğrultusunda kullanılması;
gerekir.
Suç Örgütü Kurma veya Yönetmenin Cezası Nedir?
Suç işlemek amacıyla örgüt kurma cezası, TCK m. 220/1’e göre, dört yıldan sekiz yıla kadar hapistir. Örgütün silahlı olması halinde, ceza dörtte birinden yarısına kadar artırılır.
Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Üyeliği Cezası Nedir?
Suç işlemek amacıyla kurulmuş olan örgüte üye olanlar, TCK m. 220/2’e göre, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Örgüte Yardım Etme Suçu ve Cezası
Örgüte yardım etme suçunun oluşabilmesi için, kişinin örgüt içindeki hiyerarşik yapıya dahil olmadan, diğer bir ifadeyle örgüt üyesi olmadan örgüte bilerek ve isteyerek yardım etmesi gerekir.
TCK. 220’nci maddenin 7’nci fırkasına göre, örgüte yardım eden kişi, örgüt üyesi gibi cezalandırılır. Bu da iki yıldan dört yıla kadar hapistir.
TCK m. 220/7’ye göre, örgüte yardım eden kişinin cezası iki yıldan dört yıla kadar hapis iken, TCK m. 220/3’e göre silahlı örgüte yardım etme suçunun cezası, söz konusu temel ceza üzerinden, dörtte birinden yarısına kadar artırılacaktır.
Ancak örgüt üyeliğinden dolayı verilecek ceza, yapılan yardımın niteliğine göre üçte birine kadar indirilebilir.
Örgüt Adına Suç İşleme Suçu ve Cezası
TCK.’nun 220 nci maddesinin 6 ncı fıkrasına göre, örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen kişi, ayrıca örgüte üye olmak suçundan da cezalandırılır. Örgüte üye olmak suçundan dolayı verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir. Bu fıkra hükmü sadece silahlı örgütler hakkında uygulanır. Burada önemli olan husus, örgütün hiyerarşik yapısı içinde yer almamaktır. Aksi halde fail üye sıfatıyla cezalandırılır.
Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma Etkin Pişmanlık
Suç işlemek amacıyla örgüt kurma suçunda etkin pişmanlık hükmüne TCK m. 221/1’de yer verilmiştir.
Etkin pişmanlık hükmünün uygulanabilmesi için şu şartların gerçekleşmesi gerekir:
a) Örgüt kurma ya da örgüt yönetme suçu işlenmiş olmalıdır.
b) Örgütün amacı doğrultusunda suç işlenmemiş olmalıdır.
c) Örgüt kurma suçu ile ilgili henüz bir soruşturmaya başlanmamış olmalıdır.
d) Örgüt kurucusu veya yöneticisinin, örgütü dağıtması veya verdiği bilgilerle örgütün dağılmasını sağlaması gerekir.
e) Dağıtma veya bilgi verme fiili bizzat örgüt kurucusu ya da yöneticisi tarafından yapılmalıdır.
Bu şartlar sağlandığı takdirde, örgüt kurucusu veya yöneticisi hakkında cezaya hükmolunmayacaktır.
Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma Cezasının Adli Para Cezasına Çevrilmesi ve Ertelenmesi
Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma Cezasının Adli Para Cezasına Çevrilmesi: TCK m. 50’ye göre, kısa süreli hapis cezaları adli para cezasına çevrilebilir. Bu da bir yıla kadar olan hapis cezalarıdır. TCK m. 220/1’e göre, örgüt kurma suçunun cezası dört yıldan sekiz yıla kadar hapistir. Bu haliyle örgüt kurma suçunun cezası adli para cezasına çevrilemez. Ancak etkin pişmanlık nedeniyle cezanın bir yıl ve altına düşmesi halinde adli para cezasına çevrilme durumu olabilecektir.
Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma Cezasının Ertelenmesi: TCK m. 51’e göre, iki yıla kadar olan hapis cezaları ertelenebilir. Örgüt kurma suçunun cezası dört yıldan sekiz yıla kadar hapistir. Bu haliyle örgüt kurma suçunun cezası ertelenemez. Ancak etkin pişmanlık nedeniyle cezanın iki yıl ve altına düşmesi halinde ertelenmesi mümkün olabilecektir..
Örgüt Kurma, Yöneticiliği, Üyeliği Suçunda Şikayet Süresi ve Zamanaşımı
TCK.’nun 220’nci maddesinde belirtilen, örgüt kurma, örgüt yöneticiliği ve örgüt üyeliği suçlarının soruşturması ve kovuşturması şikayete bağlı değildir, re’sen yapılır.
Örgüt Kurma, Yönetme, Üyeliği Suçunda Görevli Mahkeme Hangisidir?
Örgüt kurma, örgüt yöneticiliği ve örgüt üyeliği suçlarından dolayı açılan kamu davalarına bakma görevi Asliye Ceza Mahkemelerine aittir.