Göçmen Kaçakçılığı Suçu Nedir?
Göçmen kaçakçılığı suçu, TCK m. 79’da düzenlenmiştir. Buna göre suç, doğrudan doğruya veya dolaylı olarak maddi menfaat elde etmek maksadıyla, yasal olmayan yollardan bir yabancıyı ülkeye sokmak veya ülkede kalmasına imkan sağlamak, Türk vatandaşı veya yabancının yurt dışına çıkmasına imkan sağlamak şeklinde gerçekleşir.
Göçmen Kaçakçılığı Suçunun Unsurları Nelerdir?
Göçmen kaçakçılığı suçunun unsurları aşağıda belirtilmiştir.
Suçun maddi unsurları:
Fail: Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olabileceği gibi yabancı olması mümkündür.
Mağdur: Korunan hukuksal değer kamu düzeni ve güvenliği olduğu için devlet, bu suçtan zarar gören konumundadır.
Fiil: - Bir yabancının yasal olmayan yollardan ülkeye sokulması,
-Bir yabancının yasal olmayan yollardan ülkede kalmasına imkan sağlanması veya
- Bir Türk veya yabancının yasal olmayan yollardan yurt dışına çıkmasına imkan sağlanmasıdır.
Netice: Hareketin tamamlanmasından sonra ayrıca bir neticenin gerçekleşmesine suçun oluşumu açısından gerek yoktur. Hareketin tamamlandığı anda suç oluşmaktadır.
Manevi unsur:
Suç, doğrudan veya olası kastla işlenebilir. Taksirle işlenmesi mümkün değildir.
Hukuka aykırılık unsuru: TCK’da ve diğer yasalarda göçmen kaçakçılığına ilişkin özel bir hukuka uygunluk nedeni bulunmamaktadır. Göçmenin yasal olmayan yollardan başka ülkeye girişi hukukça korunmayacağından rızası da hukuka uygunluk nedeni değildir.
Göçmen Kaçakçılığı Cezası
Göçmen kaçakçılığı suçunun cezası, TCK m. 79’da belirtilmiştir. Buna göre;
Doğrudan doğruya veya dolaylı olarak maddi menfaat elde etmek maksadıyla, yasal olmayan yollardan;
a) Bir yabancıyı ülkeye sokan veya ülkede kalmasına imkan sağlayan,
b) Türk vatandaşı veya yabancının yurt dışına çıkmasına imkan sağlayan,
Kişi, beş yıldan sekiz yıla kadar hapis ve bin günden onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
Suçun, mağdurların;
a) Hayatı bakımından bir tehlike oluşturması,
b) Onur kırıcı bir muameleye maruz bırakılarak işlenmesi, hâlinde, verilecek ceza yarısından üçte ikisine kadar artırılır.
Bu suçun; birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi halinde verilecek ceza yarısına kadar, bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde verilecek ceza yarısından bir katına kadar artırılır.
Göçmen kaçakçılığı suçlarının, ispat durumuna göre, bir kısmı ceza bir kısmı ise beraat ile sonuçlanabilmektedir. Yaygınlaşmasıyla, göçmen kaçakçılığı cezası 2023 yılında tüm dünyada daha da uygulanır hale gelmiştir.
Göçmen Kaçakçılığı Suçunda Kullanılan Araca El Koyma
Göçmen kaçakçılığı suçunda kullanılan araca el koyma işlemi yapılması, bir başka ifadeyle müsaderesine karar verilmesi gerekmektedir. Aracın kaçakçılık yapan kişiye ait olmaması ve bilgisi dışında kullanılması halinde ise müsadere kararı verilemeyecektir.
Göçmen Kaçakçılığına Teşebbüs
Göçmen kaçakçılığı suçunun bütün hallerine teşebbüs mümkün iken, TCK m. 79’a 2010 yılında yapılan değişiklikle, suçun teşebbüs aşamasında kalması halinde dahi tamamlanmış gibi cezaya hükmolunacağı belirtilmiştir.
Göçmen Kaçakçılığı ve İnsan Ticareti Arasındaki Fark Nedir?
Göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti birbirine yakın kavramlar olmakla birlikte suçun niteliği bakımından farklılık gösterir.
Göçmen kaçakçılığı suçunda maddi menfaat karşılığı ülkeye sokma veya ülkeden çıkarma söz konusu iken insan ticareti suçunda özel kast aranmaktadır.
Zorla çalıştırmak, hizmet ettirmek, fuhuş yaptırmak veya esarete tâbi kılmak ya da vücut organlarının verilmesini sağlamak maksadıyla tehdit, baskı, cebir veya şiddet uygulamak, nüfuzu kötüye kullanmak, kandırmak veya kişiler üzerindeki denetim olanaklarından veya çaresizliklerinden yararlanarak rızalarını elde etmek amacıyla kişilerin ülkeye sokulması, ülke dışına çıkarılması, tedarik edilmesi, kaçırılması, bir yerden başka bir yere götürülmesi veya sevk edilmesi ya da barındırılması halinde insan ticareti suçu söz konusu olacaktır.
Göçmen Kaçakçılığı Suçunda Şikayet Süresi, Uzlaşma ve Zaman Aşımı
Göçmen kaçakçılığı suçunda şikayet süresi: Göçmen kaçakçılığı suçundan soruşturma ve kovuşturma yapılması şikayete bağlı değildir.
Göçmen kaçakçılığı suçunda uzlaşma: Göçmen kaçakçılığı suçu uzlaşma kapsamındaki suçlardan değildir.
Göçmen kaçakçılığı suçunda zaman aşımı: Göçmen kaçakçılığı suçunda olağan zamanaşımı süresi olağan 15 yıldır.
Göçmen Kaçakçılığı Suçunda Etkin Pişmanlık
Göçmen kaçakçılığı suçunda etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanması söz konusu değildir. Olsa olsa takdiri indirim nedeni yapılabilir.
Göçmen Kaçakçılığı Suçunun Cezasının Adli Para Cezasına Çevrilmesi ve HAGB
Göçmen Kaçakçılığı Suçunun Cezasının Adli Para Cezasına Çevrilmesi: TCK 49 ve 50. maddeleri uyarınca, bir yıl veya daha az süreli hapis cezaları, diğer koşulların varlığı halinde Adli Para Cezasına (APC) çevrilebilecektir. Ancak göçmen kaçakçılığı suçu bakımından özel bir engel olmamakla birlikte ceza miktarı bir yıldan fazla olduğundan göçmen kaçakçılığı suçundan verilen hapis cezasının APC’ye çevrilmesi mümkün değildir.
Göçmen Kaçakçılığı Suçunun Cezasında HAGB: CMK 231. maddesi uyarınca, sanığa yüklenen suçtan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan ceza, iki yıl veya daha az süreli hapis veya adlî para cezası ise; mahkemece, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilecektir. Göçmen kaçakçılığı suçu bakımından cezanın miktarı itibariyle kapsama girememe dışında özel olarak HAGB kararı verilmesine engel bir durum yoktur.
Göçmen Kaçakçılığı Suçunda Görevli Mahkeme Hangisidir?
Göçmen kaçakçılığı suçunda görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir.
Göçmen Kaçakçılığı Yargıtay Kararları
Ceza Genel Kurulu, 07.07.2020, 2017/1020 E., 2020/350 K.
... yasal olmayan yollardan ülkeye giriş yapan göçmenleri, yurt dışına çıkarmak maksadıyla belli bir süre barındıran sanıkların eylemlerinin, göçmen kaçakçılığı suçunun, suç tarihi itibarıyla yürürlükte olan ve sanıkların lehine olduğunda tereddüt bulunmayan 'göçmenin yurt dışına çıkartılmasına imkân sağlanması' şeklindeki seçimlik hareketi oluşturduğu, göçmenlerin yurt dışına çıkartılamadan yakalanmış olmaları nedeniyle sanıkların fiilinin teşebbüs aşamasında kaldığı kabul edilmelidir'.
Yukarıda açıklandığı üzere, göçmen kaçakçılığı suçundaki yeni düzenlemeye göre; göçmenin yurt dışına çıkarılmasına imkân sağlamak için iki yıl ülke içerisinde barınmalarını sağlayan faillerin, göçmenlerin henüz yurt dışına çıkmadan yakalanmaları hâlinde tamamlanmış suça ilişkin cezadan sorumlu tutulmalarına karşın, şayet yurt dışına çıkış sağlanmış ise suç tarihi olarak yurt dışına çıkışın yapıldığı tarih olarak kabul edileceği tartışmayı gerektirmeyecek kadar açıktır.
----------------------------------------
Ceza Genel Kurulu, 09.06.2020, 2018/116 E., 2020/279 K.
Sanık ...’ın, yasal olmayan yollardan Türkiye’ye giren, ikamet ya da çalışma izinleri olmayan, başka bir ülkeye gitme amacı bulunmayan ve ülkemizde sürekli olarak kalmak istedikleri anlaşılan Afganistan uyruklu göçmenleri, kaçak olduklarını bildiği hâlde inşaat işlerinde istihdam etmek ve bu şahısların ülke içerisinde bir yerden başka bir yere gitmelerine aracı olmak suretiyle göçmenlerin yasal olmayan yollardan ülkede kalmalarına imkân sağlaması, kayıt dışı olarak çalıştırdığı göçmenler yönüyle sigorta ve vergi masrafları yükümlülüğünün bulunmaması, haksız bir şekilde işlerine son vermesi hâlinde kaçak işçilerin sınır dışı edilme korkusuyla haklarını arayamayacak olmaları ve bu sayede tazminat ödeme gibi yükümlülüklerden kurtulması gibi avantajlar sayesinde doğrudan ve dolaylı olarak menfaat elde ettiğinden, TCK’nın 79. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki göçmen kaçakçılığı suçunun tüm unsurlarıyla sabit olduğu, sanığın bu eylemi aynı zamanda çalışma izni bulunmayan yabancıyı çalıştırma kabahatine de uymakta ise de Kabahatler Kanunu’nun 15/3. maddesi uyarınca yalnızca anılan suçtan dolayı cezalandırılması gerektiği kabul edilmelidir.
SIK SORULAN SORULAR
1- Göçmen Kaçakçılığının Cezası Kaç Yıldır?
Tipik şekliyle göçmen kaçakçılığının cezası beş yıldan sekiz yıla kadar hapis ve bin günden onbin güne kadar adlî para cezasıdır.
2- Göçmen Kaçakçılığının Cezası Paraya Çevrilir mi?
Ancak bir yıl ve altındaki hapis cezaları adli para cezasına çevrildiğinden, bunun üstünde ceza öngörülmesi nedeniyle göçmen kaçakçılığının cezası adli para cezasına çevrilemez sonucuna varmak mümkündür.
3- Göçmen Kaçakçılığı Şikayete Tabi Bir Suç mu?
Göçmen kaçakçılığı suçu şikayete balı değildir, resen soruştura açılır.